Cập nhật tiến bộ mới trong điều trị ung thư phổi: Bệnh viện Bãi Cháy mang lại hi vọng nối dài sự sống cho người bệnh

Hôm nay 07:05

Ung thư phổi (UTP) là bệnh ung thư phổ biến và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do ung thư trên thế giới cũng như tại Việt Nam, nó là thách thức và gánh nặng lớn trên toàn cầu. Theo y văn đa số bệnh nhân UTP được chẩn đoán ở giai đoạn muộn (khoảng 70 – 75%). Tuy nhiên, nhờ những tiến bộ vượt bậc trong chẩn đoán và điêu trị, tiên lượng bệnh đã cải thiện đáng kể. Việc cập nhật và ứng dụng các phác đồ tiên tiến theo khuyến cáo trong nước và quốc tế, Bệnh viện Bãi Cháy (tỉnh Quảng Ninh) đang từng bước nâng cao hiệu quả điều trị, kiểm soát bệnh, mang lại cơ hội sống khỏe mạnh và kéo dài thời gian sống thêm cho người bệnh ngay tại địa phương.

Theo ghi nhận của Tổ chức Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (GLOBOCAN) năm 2022, trên thế giới có 2,48 triệu ca mắc mới với khoảng 1,82 triệu ca tử vong do ung thư phổi. Tại Việt Nam, ung thư phổi đứng hàng thứ 2 về tỷ lệ mắc với 26.708 ca mới mắc (chiếm 14,4% tổng số ca ung thư), là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu với 24.068 ca tử vong (chiếm 19,4% tổng số ca tử vong do ung thư Đáng chú ý, chỉ khoảng 25-30% số ca được phát hiện ở giai đoạn sớm (giai đoạn I, II), khi việc điều trị triệt căn là khả thi. Điều này làm giảm hiệu quả điều trị và tăng chi phí điều trị.

Người bệnh điều trị ung thư phổi bằng liệu pháp miễn dịch tại Bệnh viện Bãi Cháy sức khỏe ổn định

Trong thực hành lâm sàng, Ung thư phổi được chia thành hai nhóm chính: ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC), chiếm khoảng 15%, và ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC), chiếm khoảng 85%. Tuy nhiên, chỉ khoảng 20–25% bệnh nhân NSCLC được chẩn đoán ở giai đoạn sớm (giai đoạn I–II), khi vẫn còn khả năng điều trị triệt để, trong khi phần lớn các trường hợp được phát hiện ở giai đoạn tiến xa hoặc di căn.

Điều trị điều trị đa mô thức và cá thể hóa điều trị đang là xu hướng của y học hiện đại. Điều trị ung thư phổi hiện đại tuân thủ nguyên tắc đa mô thức, kết hợp các phương pháp như phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, điều trị nhắm trúng đích và liệu pháp miễn dịch dựa trên đặc điểm của từng bệnh nhân. Bệnh viện Bãi Cháy đã phát triển theo hướng điều trị hiện đại nhằm tối ưu hóa kết quả điều trị cho người bệnh.

Phẫu thuật xâm lấn tối thiểu trong điều trị ung thư phổi

Phẫu thuật là phương pháp điều trị mang tính triệt căn, đặc biệt hiệu quả đối với bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn sớm. Ở giai đoạn này, khối u còn khu trú, kích thước nhỏ, chưa có di căn xa, nên khả năng đáp ứng điều trị và tiên lượng sau mổ thường khả quan. Phẫu thuật thường bao gồm cắt bỏ thùy phổi chứa khối u, nạo vét hạch vùng.

Phẫu thuật nội soi lồng ngực tại Bệnh viện Bãi Cháy

Phẫu thuật nội soi cắt thùy phổi là kỹ thuật cao, chuyên sâu này thường được áp dụng tại các bệnh viện tuyến Trung ương, chỉ định cho các trường hợp u phổi giai đoạn I,II và một số giai đoạn III mổ được; bệnh lý phổi: Kén khí, u nấm; u phổi lành tính...Ưu điểm lớn nhất của phẫu thuật nội soi hỗ trợ VATS cắt thùy phổi so với phẫu thuật mổ mở kinh điển là vết mổ nhỏ, hạn chế các tai biến trong và sau mổ như chảy máu, nhiễm trùng vất mổ, viêm phổi, xẹp phổi, suy giảm chức năng hô hấp… Bệnh nhân ít đau sau mổ, bình phục nhanh, rút ngắn thời gian nằm viện.

Tuy nhiên phẫu thuật nội soi cắt thùy phổi trong điều trị ung thư phổi là kỹ thuật khó, phức tạp. Quá trình phẫu tích, nạo vét hạch trung thất rất khó khăn do vị trí phổi nằm sát với nhiều bộ phận quan trọng trong lồng ngực như tim, động mạch chủ, áp lực dòng máu trung tâm cao. Để phẫu thuật thành công đòi hỏi phẫu thuật viên phải giàu kinh nghiệm, trình độ tay nghề vững vàng để quá trình cắt bỏ thùy phổi chuẩn xác, thuận lợi, tránh tổn thương các tổ chức lân cận và các tai biến nguy hiểm cho người bệnh.

Cập nhật xu thế phát triển của các phương pháp phẫu thuật, điều trị ít xâm lấn. Dưới sự chuyển giao kỹ thuật của các chuyên gia tuyến trung ương, từ năm 2022 đến nay, các bác sĩ Trung tâm ung bướu, Bệnh viện Bãi Cháy đã làm chủ và triển khai thường quy phẫu thuật nội soi cắt thùy phổi trong điều trị các bệnh lý lồng ngực như cắt kén khí phổi, cắt thùy phổi không điển hình, cắt thùy phổi, nạo vét hạch trong điều trị khối u, ung thư phổi, cắt khối u trung thất… giúp người bệnh được điều trị bệnh hiệu quả bằng các phương pháp ít xâm lấn, an toàn, giảm đau, rút ngắn thời gian điều trị và nằm viện ngay tại địa phương.

Điều trị nhắm trúng đích

Điều trị đích trong điều trị ung thư phổi là sử dụng các loại thuốc để nhắm vào các gen và protein chuyên biệt. Đây là bước tiến lớn trong điều trị ung thư phổi NSCLC có mang đột biến gen đặc hiệu. Theo khuyến cáo của ESMO, NCCN và Bộ Y tế, xét nghiệm sinh học phân tử để tìm các đột biến gen (như EGFR, ALK, ROS1, BRAF, NTRK...) là bắt buộc trước khi lựa chọn phác đồ điều trị toàn thân.

Theo BSCKI Mai Tuấn Hưng – Phó Trưởng khoa Ung bướu 2, Bệnh viện Bãi Cháy cho biết: “Sự phát triển của y khoa thế giới đã cho phép tìm ra các đột biến trên gene thúc đẩy tăng sinh tế bào ung thư. Trong đó đột biến EGFR chiếm khoảng 50% trên bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ người châu Á. Trên cơ sở xét nghiệm sinh học phân tử để phát hiện đột biến gen EGFR đặc hiệu trong tế bào ung thư, liệu pháp nhắm trúng đích ra đời với bản chất là các thuốc ức chế lên các thụ thể gene này (thuốc ức chế tyrosin kinase – TKIs) làm cắt đứt các dẫn truyền tín hiệu tăng sinh tế bào, từ đó giúp kìm hãm quá trình tăng sinh, phát triển, xấm lấn và di căn ung thư đã trở thành tiến bộ mới trong điều trị ung thư phổi.”

Bệnh viện Bãi Cháy là bệnh viện đầu tiên tại tỉnh Quảng Ninh triển khai thành công và thực hiện thường quy xét nghiệm tìm đột biến gen EGFR ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn tái phát, di căn từ năm 2020. Dựa trên kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị cho từng bệnh nhân theo hướng cá thể hóa. Đây là một bước tiến quan trọng trong nâng cao chất lượng điều trị cho người bệnh UTPKTBN giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, kéo dài thời gian sống thêm và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Từ năm 2020 đến nay đã có khoảng 90 bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ được điều trị hiệu quả với liệu pháp nhắm trúng đích tại Bệnh viện Bãi Cháy.

Điều trị miễn dịch

Bên cạnh điều trị đích, liệu pháp miễn dịch được xem là cuộc cách mạng trong điều trị ung thư phổi những năm gần đây. Không giống với hóa trị hay xạ trị, các liệu pháp miễn dịch (immunotherapy) còn gọi là liệu pháp sinh học (biologic therapy), là phương pháp điều trị ung thư dựa vào cơ chế tăng cường hoặc phục hồi khả năng của hệ thống miễn dịch trong việc nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư - những kẻ vốn có khả năng ngụy trang tinh vi để trốn tránh sự phát hiện của tế bào T. Cơ chế tác động của miễn dịch bao gồm: Làm chậm hoặc ngăn chặn sự phát triển của tế bào ác tính; Ngăn cản quá trình xâm lấn và di căn; Tăng cường hoạt tính của hệ miễn dịch trong việc phát hiện và tiêu diệt tế bào ung thư.

Từ đầu năm 2025, Bệnh viện Bãi Cháy là một trong những cơ sở y tế uy tín tại Quảng Ninh triển khai điều trị bằng liệu pháp dịch cho các trường hợp ung thư phổi không tế bào nhỏ và ung thư phổi tế bào nhỏ đủ điều kiện lâm sàng, bước đầu mang lại hiệu quả tích cực.

Khẳng định điều trị miễn dịch là bước tiến lớn trong điều trị ung thư, BSCKI Mai Tuấn Hưng – Phó Trưởng khoa Ung bướu 2, Bệnh viện Bãi Cháy cho biết: “Liệu pháp miễn dịch đáp ứng điều trị bền vững. Đây được xem là ưu điểm mang tính bước ngoặt của liệu pháp miễn dịch. Trong khi hóa trị hoặc xạ trị cho hiệu quả nhanh nhưng đáp ứng ngắn hạn, ung thư dễ tái phát sau khi ngừng điều trị thì liệu pháp miễn dịch có khả năng tạo ra đáp ứng kéo dài. Khi hệ thống miễn dịch được “huấn luyện” để nhận diện tế bào ung thư, nó sẽ hình thành trí nhớ miễn dịch (immune memory). Nhờ đó, ngay cả khi đã ngừng thuốc, hệ miễn dịch vẫn có thể tiếp tục kiểm soát, tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại, giúp duy trì tình trạng lui bệnh ổn định trong thời gian dài, thậm chí nhiều năm - điều hiếm gặp trước đây ở bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn muộn.

BSCKI Mai Tuấn Hưng – Phó Trưởng khoa Ung bướu 2, Bệnh viện Bãi Cháy khám cho bệnh nhân ung thư phổi điều trị miễn dịch tại Bệnh viện Bãi Cháy

Tính đặc hiệu cao và ít tác dụng phụ hơn hóa trị và xạ trị... Đặc biệt ưu việt, liệu pháp miễn dịch cải thiện tiên lượng ở giai đoạn muộn. Trước khi liệu pháp miễn dịch ra đời, tiên lượng của bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) giai đoạn di căn hoặc tái phát thường rất dè dặt. Ngày nay, liệu pháp miễn dịch dù sử dụng đơn trị hay kết hợp với hóa trị đã trở thành tiêu chuẩn “điều trị đầu tay”cho nhiều nhóm bệnh nhân. Các nghiên cứu lâm sàng và thực tế điều trị cho thấy, phương pháp này cải thiện đáng kể thời gian sống còn toàn bộ và chất lượng cuộc sống so với điều trị hóa trị đơn thuần.”

Điều trị bằng hóa chất, xạ trị

Bên cạnh phẫu thuật và các phương pháp điều trị đích, điều trị miễn dịch, hóa trị và xạ trị vẫn giữ vai trò quan trọng trong điều trị ung thư phổi, đặc biệt ở các trường hợp bệnh ở giai đoạn tiến triển, không còn chỉ định phẫu thuật hoặc cần điều trị bổ trợ sau mổ. Với hệ thống máy chụp MRI, Ctscanner và xạ trị điều biến liều, Bệnh viện Bãi Cháy áp dụng các phương pháp điều trị hóa trị và xạ trị theo phác đồ chuẩn, cá thể hóa cho từng người bệnh ung thư phổi nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát bệnh và kéo dài thời gian sống.

Hệ thống máy xạ trị điều trị ung thư tại Bệnh viện Bãi Cháy

Điều trị bằng hóa chất chủ yếu được áp dụng cho những bệnh nhân đã bước sang giai đoạn muộn, khi tế bào ung thư đã lây lan rộng. Hóa trị giúp tiêu diệt tế bào ung thư và ngăn chặn di căn ung thư. Ngoài ra, hóa trị cũng được sử dụng kết hợp với một vài liệu pháp khác như phẫu thuật hoặc xạ trị điều trị ung thư phổi giai đoạn 4 để làm giảm kích thước khối u, tiêu diệt những tế bào ung thư còn sót lại trong cơ thể.

Xạ trị được sử dụng để điều trị ung thư phổi trong trường hợp khối u to nhưng chưa lây lan đến những cơ quan khác. Xạ trị sử dụng các máy chiếu tia năng lượng cao (tia X, tia gamma, proton,...) giúp tiêu diệt tế bào ung thư, phá hủy khối u, làm khối u phát triển chậm hơn. Với bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn III, không được chỉ định phẫu thuật có thể điều trị hóa xạ trị đồng thời hoặc tuần tự để thu được hiệu quả chữa bệnh tốt.

Với định hướng điều trị đa mô thức, cá thể hóa cho từng người bệnh, cùng sự đầu tư bài bản về nhân lực, trang thiết bị và không ngừng cập nhật tiến bộ y học, Bệnh viện Bãi Cháy đang từng bước khẳng định vai trò của cơ sở y tế tuyến tỉnh có năng lực triển khai đồng bộ các kỹ thuật chuyên sâu trong điều trị ung thư phổi gồm phẫu thuật, hóa chất, xạ trị, điều trị đích, điều trị miễn dịch. Qua đó, người bệnh ung thư phổi được điều trị toàn diện, hiệu quả ngay tại tỉnh Quảng Ninh, góp phần nâng cao chất lượng sống và mang lại niềm tin, hy vọng trong cuộc chiến chống ung thư.

Mạc Thảo