Ung thư lưỡi – căn bệnh nguy hiểm và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống
Ung thư lưỡi - bệnh ung thư thường gặp, chiếm 25-40% trong các ung thư ở khoang miệng. Bệnh có thể gặp ở nhiều đối tượng khác nhau nhưng phổ biến ở độ tuổi 50 – 60 tuổi. Nam giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nữ giới. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời giúp người bệnh nâng cao chất lượng cuộc sống và hạn chế tử vong…
Ung thư lưỡi là một loại ung thư thuộc vùng đầu, cổ.... khi các tế bào bất thường bắt đầu phân chia và phát triển một cách không kiểm soát được. Bệnh viện Bãi Cháy tiếp nhận thăm khám và điều trị cho khoảng 50-100 bệnh nhân ung thư lưỡi mỗi năm. Ung thư lưỡi nếu phát hiện sớm, điều trị tích cực có thể điều trị thành công nhưng nếu phát hiện muộn có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống và tính mạng người bệnh.
Nguyên nhân gây bệnh ung thư lưỡi
Hiện nay chưa tìm được nguyên nhân chính xác gây ung thư lưỡi. Tuy nhiên có một số yếu tố nguy cơ liên quan đến ung thư lưỡi bao gồm:
Hút thuốc lá: Những người hút thuốc lá có nguy cơ mắc bệnh ung thư khoang miệng cao hơn so với người bình thường, trong đó có ung thư lưỡi.
Uống rượu: những người vừa hút thuốc vừa uống rượu có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư đầu mặt cổ lên đến 10-15 lần so với bình thường.
Vệ sinh răng miệng kém: Vệ sinh răng miệng kém, hàm răng giả không tốt, răng mẻ kích thích vào lưỡi lâu ngày dẫn đến dị sản, là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư lưỡi.
Chế độ dinh dưỡng: thiếu hụt nhiều loại vitamin A, E, D, sắt… cũng sẽ làm tăng nguy cơ mắc ung thư khoang miệng.
Nhiễm virus HPV: trong đó chủ yếu type 16 thường gặp trong các bệnh nhân ung thư khoang miệng.
Nhai trầu: Người thường xuyên ăn trầu làm tăng nguy cơ mắc ung thư khoang miệng, tỷ lệ này có thể lên tới 4-35 lần so với người không nhai trầu.
Tiền sử gia đình: Trong gia đình có người mắc ung thư khoang miệng hoặc ung thư lưỡi.
Các giai đoạn và triệu chứng của ung thư lưỡi
Ở giai đoạn đầu của ung thư lưỡi, các triệu chứng thường nghèo nàn dễ bị bỏ qua. Ở giai đoạn này lưỡi có một điểm nổi phồng lên với sự thay đổi màu sắc, niêm mạc trắng, xơ hoá hoặc vết loét nhỏ. Tổn thương chắc, rắn, không mềm mại như bình thường... Một số bệnh nhân có hạch cổ ngay ở giai đoạn này.
Ở giai đoạn toàn phát: người bệnh đau nhiều khi ăn uống, đau kéo dài gây khó khăn khi nói. Bệnh nhân có thể sốt do nhiễm trùng, không ăn được nên cơ thể suy sụp rất nhanh. Đau tăng lên khi nói, nhai và nhất là khi ăn thức ăn cay, nóng, đôi khi đau lan lên tai; nhổ ra nước bọt lẫn máu; Hơi thở hôi thối do tổn thương hoại tử gây ra. Có ổ loét ở lưỡi, trên ổ loét phủ giả mạc dễ chảy máu, loét phát triển nhanh, lan rộng làm lưỡi hạn chế vận động, không di động được. Đôi khi không có dấu hiệu loét mà là một nhân lớn gắn chặt xuống lớp dưới, nhô lên dưới lớp niêm mạc căng nhẵn, có màu tím nhạt, lớp niêm mạc lỗ rỗ những lổ nhỏ mà khi ấn vào sẽ làm rỉ ra một chất trắng, sản phẩm của hoại tử ở phía dưới.
Giai đoạn tiến triển hơn: thể loét chiếm ưu thế, loét sâu lan rộng xuống bề mặt hoặc vào mặt dưới của lưỡi xuống sàn miệng gây đau đớn dữ dội, bội nhiễm, có mùi hôi, rất dễ chảy máu thậm chí có thể gây chảy máu nhiều ảnh hưởng đến tính mạng
Phương pháp điều trị ung thư lưỡi
Tại bệnh viện Bãi Cháy, Ung thư lưỡi có thể chẩn đoán được dựa vào các triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng, xét nghiệm mô bệnh học – sinh thiết u để chẩn đoán xác định. Các xét nghiệm khác để chẩn đoán giai đoạn bệnh như: xét nghiệm tế bào học tại hạch cổ, chụp XQ xương hàm dưới, XQ tim phổi, chụp cắt lớp vi tính lồng ngực, cộng hưởng từ sọ não, xạ hình xương, PET/CT... để đánh giá tình trạng di căn.
Phẫu thuật là phương pháp hiệu quả hàng đầu, được ưu tiên trong điều trị ung thư lưỡi giai đoạn sớm
Dựa vào tình trạng sức khỏe, vị trí u, tuýp mô bệnh học và giai đoạn bệnh của từng người bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp. Các phương pháp điều trị ung thư lưỡi chính bao gồm phẫu thuật, xạ trị và hóa trị. Có thể điều trị kết hợp hoặc riêng lẻ từng phương pháp. Trong đó:
Phẫu thuật: là phương pháp hiệu quả hàng đầu, được ưu tiên trong điều trị ung thư lưỡi giai đoạn sớm với mục tiêu loại bỏ khối u, đảm bảo chức năng lưỡi, hạn chế ảnh hưởng chất lượng cuộc sống. Bệnh nhân có thể được phẫu thuật cắt rộng u, cắt lưỡi bán phần và vét hạch cổ, hoặc cắt nửa lưỡi kết hợp cắt nửa sàn miệng, cắt xương hàm dưới, vét hạch cổ, tạo hình. Sau khi phẫu thuật người bệnh sẽ được đánh giá lại tình trạng và xem xét hóa trị, xạ trị sau đó.
Xạ trị: có thể xạ trị đơn thuần trong các trường hợp ung thư lưỡi giai đoạn muộn không còn chỉ định phẫu thuật hoặc xạ trị triệt căn trong trường hợp giai đoạn sớm. Xạ trị cũng có thể dùng sau phẫu thuật nhằm diệt nốt những tế bào ung thư còn sót lại. Hoặc xạ trị để giảm triệu chứng trong các giai đoạn muộn của bệnh.
Hóa chất: Hóa chất có thể dùng trước, sau phẫu thuật-xạ trị hoặc hóa chất điều trị triệu chứng. Điều trị hoá chất trước phẫu thuật hoặc xạ trị nhằm mục đích giảm thể tích khối u, ngăn chặn sự phát triển của khối u, khu trú tổn thương để phẫu thuật và xạ trị thuận lợi hơn. Điều trị hóa chất triệu chứng ở giai đoạn muộn giúp cải thiện thời gian sống thêm, cải thiện chất lượng sống.
Xạ trị điều trị ung thư lưỡi tại Bệnh viện Bãi Cháy
Nhận thức sớm về các triệu chứng và nguy cơ là chìa khóa để phát hiện kịp thời và điều trị hiệu quả bệnh ung thư lưỡi. Để phòng bệnh ung thư lưỡi, các bác sĩ Bệnh viện Bãi Cháy khuyến cáo:
Cách tốt nhất để ngăn ngừa ung thư lưỡi là từ bỏ thói quen hút thuốc lá và uống rượu, vì đây là hai yếu tố nguy cơ cao nhất.
Thăm khám răng miệng định kỳ: Việc thăm khám định kỳ giúp phát hiện sớm ung thư lưỡi, từ đó có phương án điều trị kịp thời. Ngoài ra, giữ gìn sức khỏe răng miệng tốt còn thúc đẩy sức khỏe toàn cơ thể và giữ tinh thần vui vẻ.
Khi có bất kỳ triệu chứng bất thường nào trên lưỡi, bạn cần đến ngay cơ sở chuyên khoa để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Mạc Thảo