Thoái hóa cột sống thắt lưng: Những hệ lụy và phương pháp điều trị
Hiện nay, tỷ lệ bệnh nhân mắc các bệnh lý về cơ xương khớp ngày càng gia tăng và có xu hướng trẻ hóa, đặc biệt là các bệnh lý về cột sống, trong đó có bệnh thoái hóa cột sống thắt lưng. Ngoài nguyên nhân do quá trình thoái hóa tự nhiên diễn ra, phần lớn bệnh lý phát sinh là do những thói quen trong sinh hoạt hàng ngày làm ảnh hưởng xấu đến hệ cơ xương khớp. Việc điều trị thường kéo dài, dễ tái phát, làm giảm chất lượng cuộc sống, hiệu suất công việc cũng như gây gánh nặng về kinh tế.
Thoái hóa cột sống thắt lưng là gì?
Thoái hóa cột sống thắt lưng là bệnh mạn tính, tiến triển từ từ tăng dần, gây đau, hạn chế vận động, biến dạng cột sống thắt lưng. Tổn thương cơ bản là thoái hóa sụn khớp, đĩa đệm phối hợp với những thay đổi ở phần xương dưới sụn và màng hoạt dịch.
Nguyên nhân gây thoái hóa cột sống thắt lưng
Thoái hóa cột sống thắt lưng là hệ quả của nhiều yếu tố sau một quá trình dài. Nguyên nhân hàng đầu là do tuổi tác, quá trình lão hóa xảy ra trong cơ thể người trung niên và cao tuổi. Bên cạnh đó còn tồn tại nhiều yếu tố khác như: đặc thù công việc, lao động nặng nhọc thường xuyên, người mang vác nặng, người thường xuyên có tư thế không đúng trong làm việc và sinh hoạt hằng ngày, người có tiền sử bị chấn thương cột sống, bất thường ở trục chi dưới, người đã từng phẫu thuật cột sống, do di truyền,...Những yếu tố trên ảnh hưởng trực tiếp đến phần cột sống thắt lưng, gây tổn thương và áp lực quá tải lên phần sụn khớp, cũng như phần đĩa đệm. Tình trạng này lặp đi lặp lại, diễn ra trong một thời gian dài, có thể kéo dài nhiều năm trời sẽ khiến cho phần sụn, xương dưới sụn, dây chằng bao khớp và đĩa đệm dần mất đi tính đàn hỗi, trở nên thô ráp, xơ cứng.
Triệu chứng và biến chứng thoái hóa cột sống thắt lưng
Đa số người bị thoái hóa cột sống do nguyên nhân tuổi tác sẽ không xuất hiện bất cứ triệu chứng nào. Ngược lại một số người lại có các dấu hiệu thoái hóa cột sống lưng trong suốt một thời gian. Dấu hiệu xuất hiện liên tục, bất ngờ xuất hiện, xuất hiện khi di chuyển đột ngột. Các triệu chứng tăng dần lên theo thời gian. Triệu chứng là những cơn đau nhẹ hoặc cứng khớp khi không cử động hoặc hạn chế vận động. Điển hình như khi ngồi quá nhiều hoặc ngủ dậy.
Bên cạnh đó người bệnh còn có thể xuất hiện một số triệu chứng nghiêm trọng hơn như: Tình trạng yếu tay chân, Khả năng phối hợp giữa tay và chân kém; Xuất hiện những cơn co thắt cơ bắp; Đau cơ bắp; Đau đầu; Đi lại khó khăn do mất thăng bằng, Mất kiểm soát bàng quang hoặc ruột.
Bệnh không gây ảnh hưởng đến tính mạng nhưng làm giảm chức năng thần kinh, giảm chất lượng sống của người bệnh. Nếu nặng, có thể gây tàn phế, mất khả năng tự phục vụ sinh hoạt cá nhân, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội. Những biến chứng nguy hiểm của thoái hóa đốt sống lưng như:
- Đau dây thần kinh tọa: các cơn đau chèn ép lên rễ thần kinh gây cơn đau nhức vùng thắt lưng, có xu hướng lan xuống vùng hông, cẳng chân khiến người bệnh gặp khó khăn trong di chuyển.
- Thoát vị đĩa đệm, bệnh gai cột sống
- Biến dạng cột sống: gây cong, gù, gây mất thẩm mỹ
- Chèn ép tủy sống
- Teo cơ
- Tàn phế, bại liệt: là hậu quả của thoái hóa đốt sống cổ nghiêm trọng nhất.
- Gây trở ngại thị lực: đây là rủi ro nguy hiểm, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như: mắt sưng đau, chảy nước mắt, sợ ánh sáng, thị lực giảm mạnh, thậm chí là mù.
Điều trị thoái hóa như thế nào?
Nguyên tắc điều trị thoái hóa cột sống thắt lưng theo y học hiện đại là điều trị theo triệu chứng bằng các biện pháp nội khoa phối hợp với vật lý trị liệu để phục hồi chức năng của cột sống.
– Điều trị nội khoa: sử dụng các thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid, thuốc giãn cơ hay tiêm corticoid tại chỗ.
Điều trị bằng thuốc tây y như trên thường có ưu điểm là hiệu quả nhanh giúp cho bệnh nhân cắt các đơn và giảm nhanh các triệu chứng đau nhức do thoái hóa cột sống. Tuy nhiên, thực chất thuốc tây y là các loại hóa chất được tổng hợp lại, nó chỉ có tác dụng làm mất đi các triệu chứng bệnh tạm thời khiến cho bệnh nhân tưởng mình đã khỏi bệnh nhưng thực chất là bệnh nhân không hề khỏi. Ngoài ra, chúng còn ẩn chứa nhiều nguy hiểm khi sử dụng nhiều lần hoặc lâu dài.
– Vật lý trị liệu: xoa bóp, chườm nóng, chiếu hồng ngoại, tập thể dục,…
Nội soi một cổng hoàn toàn ( Full Endoscopic) qua khoang gian mảnh điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng - cùng tại Bệnh viện Bãi Cháy
– Điều trị ngoại khoa: được thực hiện khi bệnh kéo theo các biến chứng như thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống đã điều trị bằng nội khoa không mang lại hiệu quả. Theo xu thế phát triển của các phương pháp phẫu thuật nội soi cột sống ít xâm lấn, Bệnh viện Bãi Cháy - Quảng Ninh triển khai phẫu thuật “ Nội soi một cổng hoàn toàn ( Full Endoscopic) qua khoang gian mảnh điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng - cùng” giúp bệnh nhân hạn chế biến chứng liệt, hậu phẫu không đau đớn, xuất viện sớm, giảm tối đa nguy cơ nhiễm trùng. Phẫu thuật Nội soi một cổng hoàn toàn ( Full Endoscopic) qua khoang gian mảnh điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng - cùng có nhiều ưu điểm vượt trội như: Bảo tồn được tối đa cấu trúc xương nên không gây mất vững cột sống giúp người bệnh đảm bảo khả năng lao động hậu phẫu; Quan sát được rõ ràng các cấu trúc thần kinh hạn chế biến chứng do phẫu thuật; Đường mổ nhỏ ( < 1cm ) hạn chế nhiễm trùng; Rút ngắn thời gian nằm viện - thời gian hậu phẫu chỉ từ 1-3 ngày.
Cách phòng thoái hóa cột sống thắt lưng
Để phòng tránh bệnh thoái đốt sống lưng mọi người cần:
- Xây dựng chế độ ăn uống giàu canxi, vitamin D, các khoáng chất khác,...
- Đối với những người làm việc văn phòng thường phải ngồi làm việc lâu thì sau 1-2 tiếng nên nghỉ ngơi, đi lại nhằm thư giãn xương cốt, thực hiện một vài động tác giãn cơ lưng.
- Đối với những người lao động chân tay thì nên hạn chế bê vác vật nặng trong thời gian quá lâu, hạn chế động tác cúi lưng nhấc vật nằng.
- Thường xuyên tập thể dục thể thao, gym, yoga, bơi lội, đi bộ,...để giúp cơ thể luôn khỏe mạnh, dẻo dai, nâng cao sức đề kháng...
- Khám sức khỏe định kỳ ít nhất 6 tháng 1 lần để sớm phát hiện ra những dấu hiệu bất thường về thoái hóa cột sống thắt lưng.
Mạc Thảo